Panik atak, beklenmedik bir anda aniden ortaya çıkan, yoğun korku ve kaygı hissi ile karakterize bir durumdur. Çoğu zaman, bu ataklar bedensel belirtilerle birlikte gelir ve bireyde bir çok şiddetli semptoma neden olabilir. Kalp çarpıntısı, terleme, titreme, nefes darlığı, boğuluyormuş hissi, göğsün sıkışması gibi fiziksel belirtilerle beraber “ölüyorum”, “kontrolümü kaybediyorum” ya da “deliriyorum” hissi de yaşanabilir. Bu yaşananlar birey için son derece korkutucu olabilir ve genellikle bir tehlike ya da tehdit olmadığı durumlarda bile meydana gelebilir.
Panik Atakın Belirtileri Nelerdir?
Panik atak sırasında birey şu belirtileri yaşayabilir:
- Fiziksel Belirtiler:
- Kalp çarpıntısı ya da hızlı kalp atışı.
- Terleme.
- Titreme ya da sarsılma.
- Nefes darlığı ya da boğuluyormuş hissi.
- Göğsün sıkışması ya da ağrısı.
- Mide bulantısı ya da karın ağrısı.
- Başdönmesi, sersemlik hissi ya da bayılacakmış gibi hissetme.
- Ürperme ya da ani sıcak basmaları.
- Uyuşma ya da karıncalanma hissi.
- Duygusal ve Zihinsel Belirtiler:
- Gerçeklikten kopmuş ya da kendini bir rüyada gibi hissetme (derealizasyon).
- Kontrolün kaybedileceği ya da çılgınca bir şeyler yapılacağı korkusu.
- Ölüm korkusu.
Bir panik atak genellikle 5 ila 20 dakika sürebilir, ancak bazı durumlarda daha uzun sürebilir. Belirtiler genellikle 10 dakika içerisinde en yoğun noktasına ulaşır.
Panik Atak ve Panik Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?
Birçok insan hayati bir stres ya da travma altındayken bir ya da iki kez panik atak yaşayabilir. Ancak panik ataklar sürekli hale geldiğinde ve birey tekrar bir atak yaşama korkusu nedeniyle günlük yaşamını kısıtlamaya başladığında, bu durum “panik bozukluk” olarak adlandırılır. Panik bozukluk, tedavi edilmediği takdirde bireyin yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürebilir.
Panik Atak Neden Oluşur?
Panik atağın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok faktörün bu durumun ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülmektedir:
- Biyolojik Faktörler:
- Beyindeki kimyasal dengesizlikler.
- Genetik yatkınlık.
- Adrenalin seviyesinin ani ve yoğun artışı.
- Psikolojik Faktörler:
- Aşırı stres ya da travmatik yaşam olayları.
- Kaygı bozuklukları ve depresyon gibi psikiyatrik durumlar.
- Düşünce şekillerinde olumsuzluk (catastrophic thinking).
- Çevresel Faktörler:
- Stresli iş ya da aile yaşamı.
- Maddi sorunlar.
- Alkol, kafein ya da uyuşturucu madde kullanımı.
Panik Atakla Başa Çıkma Yöntemleri
Panik atakla başa çıkmak için hem anında uygulanabilecek teknikler hem de uzun vadede etkili olacak stratejiler bulunmaktadır:
- Anında Başa Çıkma Teknikleri:
- Derin nefes alma: Yavaş ve derin nefesler alarak vücudunuzdaki gerginliği azaltabilirsiniz.
- Dikkat dağıtma: Etrafınızdaki nesnelere ya da seslere odaklanarak zihin kaygıdansa gerçekliğe dönüş yapabilir.
- Olumlu kendilik konuşması: “Bu sadece bir atak, güvendeğim ve bu geçecek” gibi kendinize telkinlerde bulunun.
- Uzun Vadeli Stratejiler:
- Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), panik atakları anlamak ve kontrol altına almak için etkili bir yöntemdir.
- Meditasyon ve farkındalık: Günlük meditasyon pratikleri, zihin sakinliği ve kaygı yönetiminde yardımcı olabilir.
- Egzersiz: Rutin fiziksel aktivite, stres seviyelerini azaltabilir ve genel ruh hali üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.
- Sağlıklı bir yaşam tarzı: Kafein ve alkol tüketimini azaltmak, dengeli bir uyku düzeni oluşturmak önemlidir.
Ne Zaman Profesyonel Yardım Almalısınız?
Eğer panik ataklar günlük hayatınızı ciddi şekilde etkiliyorsa ya da tekrar eden ataklar yaşıyorsanız, profesyonel bir yardım almak önemlidir. Psikolog ya da psikiyatrist gibi uzmanlar, uygun tedavi yöntemlerini belirleyerek bu durumla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Sonuç
Panik atak, yaşayan kişi için korkutucu ve yorucu bir deneyim olabilir. Ancak, bu durumun tedavi edilebilir olduğunu bilmek önemlidir. Doğru yöntemler ve destekle panik atakları kontrol altına almak ve daha huzurlu bir yaşam sürmek mümkün.